Bu yazıda, 1953 yılında Eynesil’de belediye teşkilatının kurulması konusunda, Devlet Arşivleri’nden edindiğimiz belgelerden bazı bilgiler aktaracağız.
Giresun’un doğu sınırındaki Eynesil ilçesi; fındık ziraatı, tarım, hayvancılık, balıkçılık ve deniz ürünleri ile tanınmış bir yerleşim birimidir. 1950’lerden itibaren çay üretimi ile de adından söz ettiren Eynesil, yöreye özgü kalitede çay üretiminde önemli bir noktaya gelmiştir. Osmanlı döneminde Trabzon Vilayeti sınırları dâhilindeki Görele kazasına bağlı bir köy iken sonraları nahiye olmuş, ilerleyen süreçte nüfusunun artması, sosyoekonomik koşulların değişmesi ve gelişmesiyle bir belediye teşkilatına ihtiyaç duymuştur. 1960 yılında ise Eynesil, ilçe statüsüne kavuşmuştur.
Eynesil merkezinin nüfusu; 1940’ta 670, 1945’te 643, 1950’de 734, 1955’te 3.893’tür (TÜİK; Salih Birinci, “Eynesil İlçe Merkezi’nin Coğrafyası”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2007, s. 52).
İlçe olduğu 1960 yılında Eynesil’in nüfusu ise; merkez 4.521 (2102 erkek, 2412 kadın), köyler 9.310 (4192 erkek, 5118 kadın) olmak üzere toplam 13.831’dir (6294 erkek, 7537 kadın). Bu tarihte Eynesil’in köyleri; Aralık, Balcılı, Belen (Yukarı Köseli), Çorapçılar (Mamenli), İshaklı (Nefsi İshaklı), Kekiktepe (Heri), Kemaliye, Kemerli, Kösemen, Ören, Yarımca (Koçulu)’dur (23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1963, s. 252).
1953 yılında Eynesil nahiyesi merkezinde bir belediyenin teşkil edilmesi hususunda devlet yetkilileri gerekli adımları atmıştır. Bu süreçteki resmî yazışmalarda, Eynesil’de belediye kurulmasının gereklilikleri ve Görele’nin Eynesil nahiyesine bağlı olan bazı yerleşim birimlerinin birleştirilmesine dair alınan kararlar yer almaktadır.
Devlet Şurası Umumi Heyeti’nin konuyla ilgili kararı (no: 53/27) “Görele Kazasının Eynesil nahiyesine bağlı Görele İshaklı, Görele Köseli, Boztepe, Dere İshaklı ve Nefsi Köseli köylerinin birleşerek Eynesil nahiyesi merkezinde belediye teşkili hakkında olup İçişleri Vekaletinin 19/1/1953 tarih ve 621-303/-95/931 sayılı yazı ile gönderilen evrak üzerine ikinci dairede ittihaz edilen 27/1/953 tarih ve 254/172 sayılı kararı havi ilişik mazbata okundu.
Gereği konuşuldu ve düşünüldü:
Müstenit bulunduğu esbab-ı mucibeye binaen daire kararı 2/2/-953 tarihinde ittifakla tasvip olundu…” şeklinde ilgili belgede yer almıştır (BCA, 030 11 1 0 236 6 3 4).
Görele-İshaklı, Görele-Köseli, Boztepe, Dere-İshaklı ve Nefsi-Köseli köylerinin birleşerek Eynesil nahiyesinde belediye teşkil edilmesine dair İçişleri Bakanlığından Başvekâlete arz edilen 14 Şubat 1953 tarihli ve 621-303/95 sayılı yazı şöyledir:
“Yüksek Başvekâlete
Görele kazasının Eynesil nahiyesine bağlı Görele-İshaklı, Görele-Köseli, Boztepe, Dere-İshaklı ve Nefsi-Köseli köylerinin birleşerek Eynesil nahiyesinde belediye teşkiline dair Devlet Şurasınca verilen kararların örneği ile tanzim edilen Karar Tasarısı eklenerek sunulmuştur.
1580 Sayılı Belediye Kanunun 7. Maddesine tevfikan gereğine müsaade buyrulmasını saygılarımla arz ederim…” (BCA, 030 11 1 1 0 236 6 3 3).
24 Şubat 1953’te İçişleri Bakanlığının (İbrahim Etem Menderes) karar tasarısı (25827) Cumhurbaşkanlığı (Celal Bayar) ve Başvekâlet (Adnan Menderes) tarafından onaylanmıştır:
“1-Görele Kazasının Eynesil nahiyesine bağlı Görele-İsaklı, Görele-Köseli, Boztepe, Dere-İshaklı ve Nefsi-Köseli köylerinin birleşerek Eynesil nahiyesi merkezinde belediye teşkiline dair Devlet Şurası Umumi Heyetince ittihaz edilen 2/2/953 günlü ve 53-26 ve 53/27 sayılı karar üzerine 1580 Sayılı Belediye Kanununun 7’nci maddesine tevfikan bu yerde belediye teşkili uygun görülmüştür.
2-Bu karar hükmünü İçişleri Vekili yürütür.” (BCA, 030 11 1 0 236 6 3 2).-Devamı Haftaya-