Eynesil’e ait 1515 Osmanlı tahrirlerinde, Eynesî köyünün çiftçi askerleri arasında İnebey adında bir şahsın torunlarının bulunduğu görülmektedir. Ayrıca, 1835 yılına ait Osmanlı nüfus kayıtlarında, Eynesil-Görele yöresinde “Eyneoğlu” adlı bir sülalenin olduğu görülmektedir.

Bu sülalenin adı, geçmiş dönemlerde Türklerde sıkça kullanılan “Eyne” ve “Ayna” gibi kişi adlarından gelmektedir. Yörenin geçmişinde ve bugününde aynı adların yer ve sülale adlarında kullanılması rastlantı değildir. Türk boylarının ve boy beylerinin adları çoğu kez yer adlarının esin kaynağı olmuş, yer adlandırma tarzı gelenekselleşmiştir. Bu saiklerle Eynesil adı ile “Eyne/Ayna” isimleri arasında ciddi bir ilişki olduğu açıktır: Eynesî: Eyne’nin yeri. “Eyne”’nin sonundaki “-sî”, aidiyet ekidir. Eynesil’e bağlı İshaklı köyünde geçmiş yüzyıllarda varlığı bilinen Eyne Camii ve yöredeki eski yerleşimlerden olan Aşağı Eyne, Yukarı Eyne, Eyne pazarı gibi yer adları bu durumun açıklayıcılarındandır.

Osmanlı’nın kuruluşundan önce, bölgenin Türkleşme sürecinde, tebaasıyla birlikte yöreye gelen ve yörede yurt kuran Çepni komutanı Eyne Bey, buranın kontrolünü ele geçirdiğinden, burası onun adıyla anılmıştır. Geçmiş yüzyıllarda, Anadolu’nun birçok yerinde “eyne/eğne” ile başlayan Türk topluluğu ve adını bu topluluktan alan yer adları bulunmaktadır. Eynellü kazası (Kangrı), Eynecik kasabası (Tekfurdağı sancağı), Eynegöl (Tekfurdağı sancağı), Eynegöl (Hüdavendigar, Aydın), Eğnecik, Eğnelli, Eğnerce, Eyne Beğ köyü, Eyne Beğ kasabası, Eyne Beği köyü, Eyne Gülü köyü, Eyne Hacı Yörükleri, Eyne Kışlası mezrası, Eyne Han köyü, Eyne Mescidi köyü, Eyne Viranı köyü, Eynebeğ Öyüğü köyü, Eynegazi Hanı, Eynegöl Köyü, Eyneller Yörükleri, Eynelü Köyü, Eyneşe Köyü, Eyne Bey Hacılu, Eyne Beylü, Eyneller, Eynelü, Eynişellü, Eynece (ince?) Karasu (Rumeli-Manastır vilayetinde nehir), Eyneabad (Aydın’da karye), Eynebazarı (Aydın’da kasaba) ve Eynesil bunlara örnektir. Ayrıca, Tirebolu’daki İğnece, Bulancak’taki İnece köyleri de “eyne” kökü ile yakından ilişkilidir. Bu adlar, muhtemelen bu köylerde yaşamış olan “Eyne” adlı, nüfuzlu kimselerden esinlenerek konulmuştur.

Osmanlı Devleti’nin bazı eyaletlerinde, 1514-1556 yılları arasındaki geçen “eyne” ile ilgili yer adları şunlardır:

Eynel k., Yörükan-ı Kocacık: TD 222/24

Eynelfakih k., Varna kz., Silistre l.: TD 370/421

Eynelfakih k., Yörükan-ı Tanrıdağı: TD 230/144

Eynelkuyusu mz., Varna kz., Silistre l.: TD 370/422

Eyneller/Kara Osmanobası k., Dubniçe n., Ilıca kz., Köstendil l.: TD 267/314

Eynelli k., Çatalca n., Çatalca kz., Tırhala l.: TD 101/254

Eynelli k., Yörükan-ı Ofçabolu: TD 224/7

Eynelli k., Yörükan-ı Selanik: TD 225/42

Eynelli k., Yörükan-ı Vize: TD 226/10

Eynelobası k., Florina kz., Solkol, Paşa l.: TD 235/103

Eynelobası k., bk. İstonile k., Badracık n., Badracık kz., Tırhala l.

Eynesi k., Edirne n., Edirne kz., Sağkol, Paşa l.: TD 370/11

Buzeyne mz., Mercü’l-Kıbli ve’ş-Şimali n., Şam l., Arab vt.: TD 401/108

(Devam edecek).