Rus işgalinin bitmesiyle, muhacirler Bulancak’a dek giderek yerleştikleri köylerden, memleketleri Eynesil ve Görele’ye geri dönmeye başladılar. Az bir kısmı geri dönmemişti. Dönmeyenlerden kimisi, gittiği yerde yeni bir düzen kurmuş, kimisi de göç yollarında hastalanarak ölmüştü. Eynesil ve Görele işgal sürecinde son derece verimsizleşmişti. Tarla ve bahçeler atıl kalmıştı. Muhacirlerin terk ettikleri meskenler yıkılmış veya bir şekilde el değiştirmişti. Memleketlerine döndüklerinde birçok şeyin işgal öncesinden daha da kötüleşmiş olduğunu gördüler. Muhacirlik yıllarında, göç yollarında çektikleri sıkıntılar, Eynesil ve Görele’ye geldiklerinde birkaç yıl daha sürdü. Sonraları arazi işlerine, bağ ve bahçelerin onarımına başlayan halk, zamanla yöreyi yeniden bayındır bir yer haline getirdi.

Birinci Dünya Savaşı sona ermiş, Mondros Mütarekesi imzalanmıştı. Ancak ülke yeni bir savaş dönemine giriyordu. Emperyalist batılı devletler yüzyıllarca süren ve halen devamda olan Şark Meselesi’ne yönelik kurgularını, 15 Mayıs 1919’da yeniden uygulamaya sokmuşlardı. Mondros Mütarekesi’nin hemen ardından bir Hıristiyan birliği mantığıyla, Türkiye topraklarında organize bir kargaşa yaratarak doğudaki emellerine ulaşmak isteyen batılılar, bu tarihte İzmir’i Yunanistan’a işgal ettirdiler. İşgali Giresun basını (Işık, Karadeniz, Gedikkaya, vs.) halka duyurdu. İşgal tarihinden iki gün sonra belediye reisi Osman Ağa önderliğinde Giresun’da İzmir’in işgaline karşı protesto mitingleri düzenlendi. Mitinglere Eynesil’den, Görele’den, Tirebolu ve Giresun’un her yanından birçok kişi katıldı. Giresun gençleri ve Giresun basını İzmir’in işgaline karşı şu sloganı kullanıyordu:

“Ey Türk kızı, İzmir’i unutma; İzmir senin olmadıkça gözyaşını kurutma!”

Giresun’da, “Giresun Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti” adında, vatanseverlerden oluşan bir emperyalistlerle mücadele hareketi teşkil edildi. Cemiyetin başkanı, Dizdarzade Eşref Bey, üyeleri ise Dr. Ali Naci Bey, Öğretmen Niyazi Tayyip Bey, Mühendis İbrahim Hamdi Bey ve Hukuk öğrencisi Ethem Nazif idi. 19 Mayıs 1919’da Samsun’dan başlayarak Milli Mücadele’yi örgütleyen Mustafa Kemal Paşa, milletten büyük bir destek gördü. Erzurum Kongresi’ne katılan 56 delegeden 5’i Giresunlu idi. Savunma Bakanlığı, 20 Şubat 1920’deki bir genelgede, Yunanlıların Trabzon’a göndermek üzere otuz bin kişilik bir kuvvet hazırladığını bildirmişti. Giresun’da “Alparslan Grubu” adıyla teşkil olunan ve başında Binbaşı Hüseyin Avni Bey’in bulunduğu üç bin kişilik gönüllü kuvvet, silahlarıyla birlikte hazırlanmıştı. Öte yandan, şehir genelinde taşkınlık yapmakta olan yerli Rumlar, engellenmeye çalışılıyordu.

Müdafa-i Milliye Vekili Mareşal Fevzi Çakmak’ı makamında ziyaret ederek, TBMM’den Giresun’da gönüllü alayların kurulması iznini alan Osman Ağa, Tirebolulu Hüseyin Avni Bey’le birlikte 42. ve 47. Gönüllü Alayları kurmuşlardı. 42. Alay’ın başına Hüseyin Avni Bey, 47. Alayın başına ise Osman Ağa getirildi. Bu alaylara pek çok Giresunlu din adamı destek vermişti: Giresun’un Küçüklü köyünden Kurtoğlu Hafız Mustafa Zeki Efendi, Alucra’nın Yeşilyurt köyünden Hoca Ahmet Erzen, Giresun’un Sarvan köyünden Ali Kara Hoca, Hisar köyünden Ahmet Tek, Giresunlu Ali Güler Hoca, Mustafa Pehlivanoğlu, Ahmet Goloğlu, Ahmet Ziyaettin Efendi, Gedikli Köyünden Emin Başer Hoca, Tekke köyünden Ahmet Çelik Hoca, Çukur köyünden Cabireminoğlu Hoca ve Ekinci Bekiroğlu Ahmet Hoca gibi din adamları Milli Mücadele’ye büyük katkılar sağladılar… (DEVAM EDECEK).