DURSUN YILDIRIM–EMEKLİ ÖĞRETMEN
ESPİYE TARİHİNDEN NOTLAR
‘’Espiye,1682’de küçük bir sahil köyü idi.Bu köyde yaşayanlar Gelevara Deresi üzerinde atların da geçmesine uygun köprünün yapım ve bakımı yanında burada bulunan camiin tamiriyle de yükümlüydüler.Espiye daha sonraki yıllarda iskelesi,madenleri,tarıma uygun arazisi dolayısıyla büyüdü ve gelişti.Espiye madeni de Gümüşhane ve Harşit vadisi boyunca işletilen diğer madenler gibi Gümüşhane maden mukataasına bağlı idi.Bu madenlerin İstanbul’a naklinde Tirebolu ve Espiye iskeleleri kullanılıyordu.Espiye gümüşlü kurşun madeni ve iskelesinden yapılan taşımacılık dolayısıyla her zaman önemli bir yerleşim yeri olmuştur.Nitekim Espiye’den maden sevki ile ilgili 1728 tarihli bir de ferman bulunmaktadır…
Espiyeli Hacı Mahmud-Oğlu Halil Ağa kendi toprağında oturan göçmenlerden senelik hane başına 10 guruş almaktaydı.Halil Ağa’nın göçmenlerden gerek kışlak ve gerek salyane vergisi olarak ev başına 10’ar guruştan fazla alamayacağı 20 Mayıs 1805’de hükme bağlandı…
20 Haziran 1910 tarihli bir hükümde,Esbiyeli Kazgancı Manuel veled-i Yor,İmam Süleyman Efendi ibn-i Halil ve Nehil oğlu Manuel veled-i Lemmas’ın Oyraca köyünden Kazgancı oğlu Yar veled-i Todorun mirasının paylaştırılması ve alacak davasına da şahit olarak bulunduğu kayıtlarda yer almaktadır..
Esbiye köyündeki eski camiin imamlığına beratla sahip olan Kürtünoğlu İsmail Efendi ibn-i Ali’nin ölmesi üzerine boşalan imamlık görevine 169 numaralı evde oturan 1302(1885)doğumlu ve askerlikle ilişiği olmayan İdare Meclisinde yapılan sınavda imamlık yapmaya ehliyeti olduğu anlaşılan eski imamın oğlu Haşim Efendi 29 Rebiülevvel 1330(18
Mart 1912) tarihinde atandı…
Yine Esbiye’den Osmanlı Devleti’nin Rum milletinden Panayot oğlu Veled-i Kozma mahkemeye başvurarak bütün taşınır ve taşınmaz varlıkları için Tirebolu Hamam mahallesinden Abdülkadir oğlu Halilbeyzade Abdullah Efendi’ye genel vekaletname verdiği sicil kayıtlarında belirtilmiştir..(9 Mayıs 1913)..’’
Tirebolu Şer’iye Siciline göre günümüzden yaklaşık 210 yıl önce yöremizde temel ihtiyaçlar için kullanılan bazı malzemelerin fiyatları guruş(kuruş)cinsinden şöyleydi:
Çuval-12,5 sahan-5 yorgan-10
Desdar-10 yasdık-5 kazgan-15
Tava-3 tencere-10 bakır tas-5
Döşek-30 yünden mamul çuval-20
Kıl çuval-25 güğüm-20 keçe-20
Kilim-20 pekmez tavası-200
Kulplu kazan-105 yağ tavası-4
Ağızlık-3 nühas sini-20
Çay tenceresi(10 adet)-10
Çorba kazganı(5 adet)-75 kepçe-50
Yeni abani sandık-100 guruş
Yine aynı tarihlerdeki verilere göre büyük baş hayvan fiyatları
ortalama olarak şöyleydi:
Ester hayvanı(katır)-250 guruş
Kara sığır ineği-100 guruş
Kara sığır öküzü-150 guruş
Camış-300 guruş
Esb(At)-250 guruş
Kaynakça:
Espiye Sempozyumu(Prof.Dr.
Süleyman Beyoğlu)
Foto :1:(İbrahim Yılmaz Arşivi)
Fito:2:Tirebolu Şer’iye Sicili